Tagarchief: paardenziekte

Hoe kan ik zandkoliek behandelen?

Bij acute zandkoliek bel je altijd de dierenarts!
Verspil geen kostbare tijd aan zelf dokteren. De onderstaande tekst is alleen ter informatie!

Zandkoliek wordt door dierenartsen in eerste instantie behandeld met paraffine olie en psyllium. Deze twee middelen zorgen er voor dat het zand met de mest mee naar buiten komt, via de natuurlijke weg. Als dat onvoldoende werkt, kan een operatie nodig zijn.

Psyllium

Psyllium zaadjes vormen de basis van vrijwel alle producten die je kunt krijgen tegen zand. De kleine zwarte zaadjes kunnen in hun geheel gebruikt worden of vermalen tot een soort licht-bruine vezels. Psyllium wordt ook wel vlozaad genoemd. De zaadjes zijn afkomstig van Indische psyllum, de latijnse naam van deze plant is Plantago Ovata.

Psyllium bevat slijmstoffen en neemt veel water op (kan ruim 5 x in volume zwellen). Daardoor ontstaat een plakkerige brij in de darmen van het paard. Daarmee komt het zand dan naar buiten. Ook heeft psyllium een gunstige werking op de darmflora.

Psyllium kan met een beetje lijnzaadolie door de brok of muesli gevoerd worden, of in de slobber of bietenpulp. Je kunt psyllium eventueel ook droog over het voer aan je paard geven. Zorg wel dat er voldoende vers drinkwater beschikbaar is.

Pharma Horse levert zuivere psyllium vezels

Lijnzaad

In plaats van psyllium wordt ook lijnzaad gebruikt. Dit heeft ongeveer dezelfde werking, maar het moet eerst gekookt worden. Omdat lijnzaad ongeveer even duur is als psyllium en je er meer werk aan hebt, kiezen de meeste mensen voor psyllium.

Paraffine

Paraffine is een olieproduct dat niet door cellen of weefsels wordt opgenomen. Het wordt door dierenartsen vaak met een sonde in de maag gebracht. Het werkt als een smeermiddel, het zand en de mest worden gladder en komen makkelijker naar buiten. Paraffine wordt gebruikt bij zand, maar ook bij (dreigende) darmverstoppingen, bijvoorbeeld als het gevolg van wormen.

Als je paard een makkelijke eter is kun je paraffine ook door het voer mengen, je kunt dan alleen wat minder grote hoeveelheden tegelijk geven.

Doseringen

Psyllium:
Meestal wordt voor preventie van zandkoliek 100 – 200 g psyllium gegeven in een kuur van 5-7 dagen, maximaal eens per maand in de periode dat het paard op zand staat. Deze dosering geldt voor volwassen paarden en is gebaseerd op advies van de Universiteitskliniek in Utrecht. Het is natuurlijk ook altijd een goed idee om met je eigen dierenarts te overleggen. Voor pony’s en veulens moet de dosering verlaagd worden. Bij acute zandkoliek moet er vaak meer psyllium gegeven worden, in combinatie met paraffine. Daarom bij koliek altijd je dierenarts inschakelen!

Paraffine:
Een dierenarts geeft bij zandkoliek vaak 1 of 2 liter met een sonde, door het voer kun je hooguit 100 of 200 ml per keer geven. Dit laatste kan geschikt zijn als je paard geen koliek heeft maar waarschijnlijk wel wat zand in de darmen.

Bij acute zandkoliek altijd de dierenarts laten komen!

Diagnose van zandkoliek

Zandkoliek is niet zo gemakkelijk vast te stellen. Vaak is het zo dat andere oorzaken van koliek eerst worden uitgesloten vóórdat de diagnose zandkoliek wordt gesteld. Het is belangrijk om altijd zand als oorzaak in je achterhoofd te hebben. Het blijkt namelijk één van de belangrijkste oorzaken van koliek te zijn. En als je op tijd bent, is het vaak goed te behandelen.

Een paard met zandkoliek kan meerdere symptomen hebben:
–          Milde of hevige koliekerigheid / buikpijn;
–          Steeds terugkerende koliekverschijnselen;
–          Diarree;
–          Gewichtsverlies;
–          Afwijkende bloedwaarden (leucocyten, verhoogde bloedsuiker)

Minder vaak voorkomende symptomen zijn:
–          Koorts (temperatuur boven de 38,6 °Celcius);
–          Verminderde eetlust;
–          Algehele zwakheid;
–          Depressiviteit;
–          Slecht aanspringen in rechtergalop, lichte kreupelheid
–          Geen trainingsarbeid verdragen.

Vaak hebben paarden met zandkoliek meer dan één van bovenstaande symptoom, maar zeker niet altijd! Diarree in combinatie met koliek is een duidelijk signaal voor zandkoliek.

In een Amerikaanse studie kon bij ongeveer de helft van de paarden met zandkoliek ook een afwijking in de darmen worden gevoeld door de veearts. Het ging daarbij meestal om een opgeblazen dunne darm of een harde ophoping in de dikke darm. Bij slechts ongeveer een kwart van de paarden met zandkoliek kon direct zand gevonden worden in de mest! Dat komt omdat zand er ‘in golven’ uitkomt: de ene dag niets en de volgende dag een heleboel.

Kortom: zandkoliek is niet altijd makkelijk vast te stellen, maar komt vaak voor!

Hoe krijgen paarden zand binnen?

Paarden krijgen zand binnen bij het grazen in een (kale) wei, als ze stoffig of zanderig hooi eten of als ze in de paddock ‘zandhappen’. Ook wanneer ze hooi eten vanaf kale grond nemen ze meer zand op. Let op: ook modder, klei en andere grondsoorten kunnen zandkoliek veroorzaken. Dus niet alleen op zandgronden krijgen paarden zandkoliek!

Op zich kunnen paarden kleine hoeveelheden zand zelf goed verwerken. Zand wordt elke paar dagen via de mest weer uitgescheiden. Eigenlijk hebben alle paarden wel een klein beetje zand in hun buik zitten, zonder dat ze daar last van hoeven krijgen.

Het zand hoopt zich op in het darmstelsel, vooral in de dikke darm. Als er meer zand binnenkomt dan er weer uit gaat, kan zich een zware, compacte laag op de bodem van de darm vormen. Bij heftige gevallen van zandophoping kan meer dan 60% van de darminhoud in beslag genomen worden door zand.

Niet alleen blokkeert al dit zand de doorgang van voedsel, het maakt de darmen ook zwaar, hetgeen pijnlijk kan zijn voor je paard. Sneller en actiever zal een paard ook niet worden van alle kilo’s zand die het meesleept. In extreme gevallen is wel 40 kilo zand in één paard aangetroffen! Ook kiezels worden regelmatig tussen de zandophopingen in paardenbuiken gevonden. Niet zo gezond…