Zandkoliek is een vreemd verschijnsel. Vaak duurt het lang voordat een paard echt buikpijn laat zien, maar zijn er al wel allerlei tekenen dat zand zich aan het ophopen is in met name het achterste gedeelte van de darmen. Zand blijft liggen in de dikke darm en vooral in de blinde darm.
Bij paarden is de blinde darm een belangrijk onderdeel van het verteringsstelsel en erg groot. Een ‘zak’ van ongeveer een meter, die aan de rechterkant van de buik ‘hangt’. In de blinde darm vinden belangrijke fermentatieprocessen (vergisting) plaats, met behulp van bacteriën die de stevige delen van het ruwvoer in hapklare brokjes opsplisten zodat het paard er voedingswaarde uit kan halen.
Verstoorde blinde darm
Een blinde darm kan in de problemen komen doordat het ruwvoer van slechte kwaliteit is. Schimmels in het hooi kunnen bijvoorbeeld de nuttige bacterieën aantasten. Dit kan tot pijn en een minder goede vertering leiden.
Zand hoopt zich vaak op in de blinde darm en kan een zware laag vormen op de bodem. De blinde darm zit ‘opgehangen’ aan het skelet van het paard vanuit de bovenkant van de rechterlies en achter het zadel. Als je paard gevoelig is op die plekken, kán dat een teken van een zware, met zand gevulde, blinde darm zijn.
Beweging moeilijk en pijnlijk
Een zware blinde darm door zandophopingen kan zeer oncomfortabel zijn voor je paard. Het voer kan er nog wel langs, dus je merkt (nog) geen koliekverschijnselen, maar er zijn wel allerlei (vage) verschijnselen in de beweging. Een goede paardenarts, fysiotherapeut, osteopaat of chiropractor weet dit en zal je ook op deze mogelijkheid wijzen. Maar niet iedereen denkt hier altijd aan.
De afgelopen tijd kwamen er twee paarden op mijn pad met bewegingsproblemen die door zand veroorzaakt kunnen zijn. Beide dieren staan in zandpaddocks en/of op redelijk kaal grasland momenteel. Er is dus een behoorlijke kans dat ze zand binnenkrijgen. In één van de gevallen wees de osteopaat op de mogelijkheid van zand in de darmen. In het andere geval had de dierenarts in eerste instantie een andere conclusie getrokken, maar werkte de aangeboden therapie niet. Beide paarden hadden langere tijd geen zandkuur gehad.
Bewegingsproblemen bij zandophopingen
Paard A had de laatste tijd moeite met aangalopperen rechts en hangt erg op de linkerteugel. Ook was ze wat trager dan gebruikelijk. De osteopaat (Marijke Eisma) kon het aangalopperen redelijk oplossen, maar wees de eigenaar op mogelijke zandophopingen. Na een week kuur met psyllium verscheen er inderdaad behoorlijk wat zand in de mesttest. De merrie krijgt voorlopig ook nog wat paraffine door het voer en volgende maand opnieuw een kuur. Ook een wormenkuur staat op de planning, omdat irritatie van de blinde darm daar ook mee te maken kan hebben. Ze beweegt de laatste dagen aanzienlijk beter.
Paard B worstelt al ruim een maand met een onduidelijke bewegingskreupelheid, een soort ‘slag in het wiel’ rechtsachter. De paardenarts die bij dit paard was gehaald vermoedde onder meer een probleem met de blaasmeridiaan. Het paard was overduidelijk zeer gevoelig bij de opening van de blinde darm, een punt waar de blaasmeridiaan ook vlak langsloopt. Dit kan dus verwarrend zijn bij het vaststellen van een oorzaak voor de bewegingsproblemen! Helaas kunnen onze paarden nog steeds niet praten…
De bovenkant van de blinde darm bevindt zich bovenaan in de lies, vlak voor het bot van het bekken. Aan de rechterkant van het paard, dus. De huid voelde op die plek warm aan en je mocht er niet echt aankomen. De amazone vertelde dat dit paard van niet willen buigen naar rechts, naar niet willen buigen op links was gegaan de afgelopen tijd. Ook probeert het paard steeds het rechterbeen te ontlasten in stilstand. Dit zijn allemaal tekenen van pijn in de blinde darm. Dit paard heeft ook een week een zandkuur gehad en wordt nog een tijdje doorbehandeld met wat parafinne door het voer. De beweging is enorm verbeterd!
Verder lezen over beweging en de blinde darm?
Ik vond een super interessant artikel over de relatie tussen bewegingsproblemen en gevoeligheid in de blinde darm (door slecht ruwvoer, maar ook door zand of wormen). Het is geschreven door osteopaat Jannemarie Frowijn en je leest het hier.
